Η συνεξάρτηση: Μια βαριά σκιά στις σχέσεις μας

Γεια σου, φίλη! Σήμερα θα μιλήσουμε για ένα θέμα που μπορεί να μας αγγίξει όλες, έστω και αν δεν το συνειδητοποιούμε πάντα: τη συνεξάρτηση. Μπορεί να μην είναι και η πιο ευχάριστη συζήτηση, αλλά είναι σίγουρα απαραίτητη. Πόσες φορές δεν έχουμε νιώσει ότι χρειαζόμαστε κάποιον άλλον για να είμαστε καλά; Στην πραγματικότητα, πολλές από εμάς αναζητούμε συντρόφους ή φίλους που να μας στηρίζουν, αλλά πού ακριβώς σταματά η υγιής στήριξη και πού αρχίζει η εξάρτηση;

Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι περίπλοκες και γεμάτες δυναμικές — ερωτικές, φιλικές, οικογενειακές. Κάποιες από αυτές, όταν είναι υγιείς, μας προσφέρουν πλούσιες εμπειρίες και θετικά συναισθήματα. Άλλες, ωστόσο, μας οδηγούν σε αδιέξοδα και φαύλους κύκλους. Η συνεξάρτηση είναι μία από αυτές τις δυναμικές που αξίζει να εξερευνήσουμε.

Αρχικά, ο όρος «συνεξάρτηση» συνδέθηκε με τις σχέσεις ατόμων που είχαν εθισμό, αλλά σήμερα χρησιμοποιείται ευρύτερα. Περιγράφει σχέσεις όπου η ανάγκη για εγγύτητα γίνεται υπερβολική και οδηγεί σε δυσλειτουργίες. Μάλλον έχεις δει φίλες σου ή και τον εαυτό σου να νιώθεις ότι δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς κάποιον άλλο. Αυτή η ανάγκη για στήριξη μπορεί να γίνει καταπιεστική.

Τα συνεξαρτημένα άτομα συχνά φοβούνται την εγκατάλειψη και αμφισβητούν την αυτονομία τους. Αυτή η ψευδαίσθηση ασφάλειας, που προέρχεται από την παρουσία ενός φροντιστή, τους κρατά σε μια κατάσταση εξάρτησης. Φαντάσου το σαν μια ζώνη ασφαλείας που στην πραγματικότητα δεν τους προστατεύει όσο νομίζουν.

Για να ελέγξουν τη σχέση τους, οι συνεξαρτημένοι χρησιμοποιούν διάφορους μηχανισμούς, όπως το αίσθημα ενοχής ή τη χειριστική συμπεριφορά. Όλα αυτά τους δίνουν τη δυνατότητα να διατηρούν μια ψευδής αίσθηση ελέγχου πάνω στους άλλους. Αυτό μπορεί να είναι πολύ επιβλαβές, καθώς ο φροντιστής αναλαμβάνει υπερβολικές ευθύνες για την ευημερία του άλλου, βάζοντας στην άκρη τις δικές του ανάγκες.

Συχνά, ο φροντιστής έχει μεγαλώσει σε ένα οικογενειακό περιβάλλον που απαιτούσε να αναλάβει ρόλους που δεν του αναλογούσαν. Κάπως έτσι, οι ευθύνες του ενηλίκου έγιναν μέρος της παιδικής του ηλικίας, χωρίς την απαραίτητη υποστήριξη και επιβεβαίωση. Αυτό τους οδηγεί σε μια ζωή που περιστρέφεται γύρω από τους άλλους, με αποτέλεσμα να χάνουν την πραγματική τους ταυτότητα.

Αυτό που είναι σημαντικό να θυμόμαστε είναι ότι οι διαπροσωπικές σχέσεις πρέπει να είναι ισότιμες. Είναι κρίσιμο να διαχωρίζουμε την ανάγκη μας για σύνδεση από την ανάγκη επιβίωσης. Η αλληλεπίδραση μεταξύ ενηλίκων απαιτεί όρια και προσδοκίες.

Μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση μπορεί να βοηθήσει τα άτομα που βιώνουν αυτή τη δυναμική. Μέσω της ψυχοθεραπείας, μπορούν να εξερευνήσουν βαθύτερα συναισθήματα και τις συνθήκες που τους οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση. Αυτό επιτρέπει μια πιο υγιή οριοθέτηση του «Εγώ» και του «Εμείς».

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την αξία του εαυτού μας και τα όρια μας. Αυτή η συνειδητοποίηση μπορεί να βελτιώσει τις σχέσεις μας και να μας βοηθήσει να υποστηρίξουμε υγιείς αποστάσεις. Η ψυχοθεραπεία μας δίνει τη δυνατότητα να αυτοπροσδιοριστούμε και να δημιουργήσουμε σχέσεις που βασίζονται στη συνεργασία και όχι στην εξάρτηση.

Αν νιώθεις ότι μπορεί να βρίσκεσαι σε μια τέτοια κατάσταση, μην διστάσεις να ζητήσεις βοήθεια. Η αναγνώριση είναι το πρώτο βήμα προς την απελευθέρωση. Θυμήσου, η υγιής σχέση με τον εαυτό σου είναι το κλειδί για υγιείς σχέσεις με τους άλλους.

Η συνεξάρτηση δεν είναι απλώς μια ψυχολογική κατάσταση — είναι μια πραγματικότητα που επηρεάζει τις ζωές μας. Αν καταφέρουμε να την αναγνωρίσουμε, μπορούμε να αρχίσουμε να χτίζουμε πιο υγιείς σχέσεις.

Στο τέλος της ημέρας, είναι σημαντικό να φροντίζουμε τον εαυτό μας και να δημιουργούμε σχέσεις που μας ενδυναμώνουν. Μην φοβάσαι να κάνεις το πρώτο βήμα προς την αυτογνωσία — μπορεί να είναι το καλύτερο πράγμα που θα κάνεις για τον εαυτό σου και τις σχέσεις σου.

Βιβλιογραφία

Συνεξάρτηση: μια γάγγραινα της ψυχής / Σάββας Ν. Σαλπιστής

Understanding the Origins and How to Heal From Codependency, Helen Sairany

Understanding Dr. D.W. Winnicott’s True Self & False Self Theory, Trudeau D.