**ΔΑΣΜΟΙ ΤΡΑΜΠ: Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΘΑ ΔΙΑΡΚΕΣΕΙ ΚΑΜΠΟΣΟ**

Η πρόσφατη εμπορική συμφωνία δασμών που επιτεύχθηκε μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει προκαλέσει αναταραχές και έντονες αντιδράσεις στην Ευρώπη. Αν και παρουσιάστηκε ως μια ανακούφιση από τον Ντόναλντ Τραμπ και την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πολλοί αναλυτές και πολιτικοί θεωρούν ότι πρόκειται για μια συμφωνία που καταδεικνύει την υποχώρηση της Ευρώπης μπροστά στην αμερικανική επιρροή.

**Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΗΓΕΤΩΝ**

Η συμφωνία αυτή περιλαμβάνει έναν τελικό δασμό 15% στα ευρωπαϊκά αγαθά, ο οποίος φάνηκε να ηρεμεί προσωρινά τις χρηματοοικονομικές αγορές. Ωστόσο, οι προσδοκίες για μια νέα εποχή “σταθερότητας” στις διατλαντικές σχέσεις αποδεικνύονται φρούδες. Στο επίκεντρο της κριτικής βρίσκεται η αβεβαιότητα σχετικά με τις φαρμακευτικές εξαγωγές της ΕΕ, οι οποίες παραμένουν στο στόχαστρο αμερικανικών ερευνών.

Ο Υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Χάουαρντ Λάτνικ, δεν έχει κρύψει την πρόθεσή του να επαναφέρει παλιά παράπονα, κυρίως γύρω από τη ρύθμιση της ψηφιακής οικονομίας και των μεγάλων εταιρειών όπως η Meta στην ΕΕ. Αυτό ενισχύει την αίσθηση ότι η Ευρώπη είναι σε μια διαρκή κατάσταση υποχώρησης.

**ΤΟ ΔΙΑΚΟΠΤΟΜΕΝΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΔΑΣΜΩΝ**

Η κατάσταση γύρω από τους δασμούς στον χάλυβα παραμένει αβέβαιη, γεγονός που εντείνει την ανησυχία. Οι Ευρωπαίοι πολίτες και οι πολιτικοί τους αντιλαμβάνονται ότι ο αμερικανικός προστατευτισμός δεν πλήττει μόνο την Ευρώπη, αλλά ενδέχεται να έχει αρνητικές επιπτώσεις και για τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η προσπάθεια των Ευρωπαίων ηγετών να παρουσιάσουν τη συμφωνία ως το “μικρότερο κακό” δεν έχει πείσει την πλειονότητα του κοινού. Αντιθέτως, υπάρχει η αίσθηση ότι η ΕΕ δεν ενισχύεται ως αντίβαρο στην αμερικανική επιρροή.

**Η ΣΧΕΣΗ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΙ ΗΠΑ ΣΤΟΝ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΣΜΟ**

Η εξάρτηση της Ευρώπης από την αμερικανική στρατιωτική ισχύ και τεχνολογία επιτρέπει στον Τραμπ να εξαναγκάζει χωρίς συνέπειες. Αυτό έγινε σαφές και κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, όταν ο Ολλανδός πρωθυπουργός, Μαρκ Ρούτε, αποκάλεσε ειρωνικά τον Τραμπ “πατέρα”.

Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, επισήμανε ότι η Ευρώπη δεν προκαλεί φόβο. Η αντίληψη αυτή ενισχύει την ιδέα ότι όταν ο εκβιασμός αποδίδει, δεν υπάρχει λόγος για διαπραγμάτευση.

**Η ΚΙΝΑ ΩΣ ΝΕΟΣ ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ**

Την ίδια στιγμή, η Κίνα αποτελεί μια αυξανόμενη απειλή για την Ευρώπη. Η Κινεζική αγορά ηλεκτρικών οχημάτων ξεπερνά την Ευρώπη, με τις ευρωπαϊκές premium μάρκες να χάνουν έδαφος. Η Κίνα στρέφεται πλέον προς τα δικά της προϊόντα, υπονομεύοντας τις ευρωπαϊκές εξαγωγές.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Brad Setser από το Council on Foreign Relations, οι εξαγωγές της ΕΕ προς την Κίνα έχουν μειωθεί κατά μισή ποσοστιαία μονάδα του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, ενώ οι εισαγωγές αυξάνονται δραματικά. Με όπλο τα σπάνια μέταλλα και την εξαγωγική δυναμική της, η Κίνα οδηγεί την Ευρώπη σε έναν ακόμη ασύμμετρο εμπορικό πόλεμο.

**ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΑΔΡΑΝΕΙΑΣ**

Ο όρος “αιώνας ταπείνωσης”, που δανείζεται από την κινεζική ιστορία αποικιοκρατίας, επιστρέφει στον ευρωπαϊκό δημόσιο λόγο. Στη συζήτηση συμμετέχουν πολλοί ευρωπαίοι διανοούμενοι και ηγετικά στελέχη, οι οποίοι προειδοποιούν για έναν ιστορικό κίνδυνο: η Ευρώπη ενδέχεται να χάσει την κυριαρχία της, όχι από εξωτερικές δυνάμεις, αλλά από τη δική της παραλυτική αδράνεια.

Ο οικονομολόγος Carl Benedikt Frey, στο νέο του βιβλίο “How Progress Ends”, παραλληλίζει την Ευρώπη με τη δυναστεία των Τσινγκ στην Κίνα, η οποία κατέρρευσε λόγω τεχνολογικής αδράνειας και θεσμικής αυτοϊκανοποίησης. Η ενιαία αγορά της ΕΕ υπήρξε αποτελεσματική για τα βιομηχανικά αγαθά, αλλά η κεφαλαιαγορά παραμένει κατακερματισμένη και οι νεοφυείς επιχειρήσεις υποχρηματοδοτούνται.

**Η ΠΑΓΙΔΑ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ**

Η Ευρώπη φαίνεται να είναι παγιδευμένη σε μια παγίδα μέσης τεχνολογικής ισχύος, όπως είχε προειδοποιήσει και ο Μάριο Ντράγκι. Η εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες ενώ η Κίνα αναπτύσσεται γοργά, δημιουργεί ένα ασφυκτικό περιβάλλον για τις ευρωπαϊκές χώρες.

**ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ**

Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Sander Tordoir, η ΕΕ πρέπει να κινηθεί αποφασιστικά σε τρία μέτωπα:

1. **Συντονισμένη βιομηχανική πολιτική**: Η Ευρώπη πρέπει να αναπτύξει στρατηγικές που να ανταγωνίζονται τις επιδοτήσεις και τον προστατευτισμό ΗΠΑ και Κίνας.

2. **Εκμετάλλευση των μεγάλων επιχειρήσεων**: Οι μεγάλες επιχειρήσεις μπορούν να λειτουργήσουν ως εφαλτήριο για νέες τεχνολογίες και καινοτομία, ενισχύοντας τη θέση της Ευρώπης στον παγκόσμιο χάρτη.

3. **Αναθεώρηση της πολιτικής ανταγωνισμού**: Είναι αναγκαίο να αποφευχθεί η παγίδευση μεταξύ του κρατικού καπιταλισμού της Κίνας και του ιδιωτικοκεντρικού μοντέλου των ΗΠΑ.

Η πρόσφατη εμπορική ήττα μπορεί να αποδειχθεί ευκαιρία, εφόσον οι ευρωπαϊκές ελίτ αφυπνιστούν και αναγνωρίσουν ότι το εμπόριο πλέον έχει εξελιχθεί σε πολιτική ισχύος και όχι απλώς σε πολιτική εμπορίου. Αν και η εποχή της ταπείνωσης μπορεί να συνεχιστεί, υπάρχει ακόμη χρόνος να αποτραπεί η δημιουργία ενός αιώνα ταπείνωσης.

**Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ**

Η Ευρώπη μπορεί να ανακάμψει, χρησιμοποιώντας τις δυνάμεις της για να κινηθεί σε μια νέα κατεύθυνση. Η ανάγκη για συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική, καθώς η παγκόσμια πολιτική και οικονομία συνεχίζουν να μεταβάλλονται.

Η διατήρηση της ενότητας και η προώθηση κοινών στρατηγικών είναι το κλειδί για την επιτυχία της Ευρώπης. Η αντιμετώπιση των προκλήσεων που προέρχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα απαιτεί σοβαρές και συντονισμένες ενέργειες.

**Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ**

Η διατήρηση ενός ανοικτού διαλόγου μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ είναι ουσιαστική. Η Ευρώπη πρέπει να διεκδικήσει τη θέση της στον παγκόσμιο χάρτη και να αναδείξει τη σημασία της ως ισχυρού παίκτη στον τομέα του εμπορίου και της πολιτικής.

Αυτή η στρατηγική προσέγγιση μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μια νέα εποχή συνεργασίας, όπου η Ευρώπη θα έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει τη θέση της απέναντι σε εξωτερικές πιέσεις.

**Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ**

Η αντίδραση των πολιτών στις προσδοκίες που έχουν δημιουργηθεί είναι καθοριστική. Οι Ευρωπαίοι πολίτες απαιτούν περισσότερο από τους ηγέτες τους. Θέλουν να βλέπουν αποτελέσματα και να νιώθουν ότι οι φωνές τους ακούγονται.

Η πολιτική πίεση μπορεί να αναγκάσει τις κυβερνήσεις να λάβουν υπόψη τους τις ανησυχίες των πολιτών και να προχωρήσουν σε μεταρρυθμίσεις που θα ενισχύσουν τη θέση της Ευρώπης στο παγκόσμιο εμπόριο.

**ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΟΥ**

Η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε μια κρίσιμη καμπή. Η πολιτική εμπορίου πρέπει να επαναστατήσει και να εξελιχθεί, προκειμένου να ανταγωνιστεί τις προκλήσεις που προέρχονται από τις ΗΠΑ και την Κίνα. Αυτή η νέα προσέγγιση θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για μια πιο ισχυρή και ανεξάρτητη Ευρώπη.

Η αναγνώριση της σημασίας της πολιτικής ισχύος στο εμπόριο είναι θεμελιώδης. Η Ευρώπη χρειάζεται να επενδύσει στην τεχνολογική καινοτομία και στη δημιουργία ισχυρών οικονομικών σχέσεων με άλλες χώρες.

**Η ΑΠΕΙΛΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΟΜΙΑ**

Η επιστροφή σε πρακτικές του παρελθόντος θα μπορούσε να καταστρέψει τις προόδους που έχουν γίνει. Οι ηγέτες θα πρέπει να είναι προσεκτικοί και να μην υποκύπτουν σε πιέσεις που θα μπορούσαν να τους οδηγήσουν σε λάθος κατεύθυνση.

Η ανάγκη για στρατηγική σκέψη και προγραμματισμό είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Η Ευρώπη πρέπει να μάθει από τα λάθη του παρελθόντος και να προχωρήσει με αυτοπεποίθηση στον δρόμο της ανάπτυξης και της ανεξαρτησίας.

**ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΚΗΝΗ**

Η θέση της Ευρώπης στον παγκόσμιο χάρτη είναι υπό συνεχή αναθεώρηση. Οι ηγέτες της ΕΕ πρέπει να είναι έτοιμοι να προσαρμοστούν στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες και να διαμορφώσουν στρατηγικές που θα ενισχύσουν την επιρροή τους.

Η προσαρμογή στις νέες προκλήσεις και η αντιμετώπιση των απειλών από τις ΗΠΑ και την Κίνα θα είναι καθοριστική για την επιβίωση και την ανάπτυξη της Ευρώπης στο μέλλον.

Η πρόσφατη εμπορική συμφωνία δασμών μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ευρωπαϊκής Ένωσης, αν και παρουσιάστηκε ως ανακούφιση από τον Ντόναλντ Τραμπ και τη μάλλον λιγότερο εκδηλωτική Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, γίνεται πλέον αντικείμενο έντονης κριτικής στην Ευρώπη. Περιγράφεται από αναλυτές και πολιτικούς ως παράδοση άνευ όρων, ταπείνωση και αποδοχή υπαγόρευσης από την Ουάσινγκτον.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΔΑΣΜΩΝ

Το 15% δασμός στα ευρωπαϊκά αγαθά, αν και αρχικά φάνηκε να ηρεμεί τις χρηματοοικονομικές αγορές, δεν κατάφερε να διασφαλίσει μια διαρκή εποχή “σταθερότητας” στις διατλαντικές σχέσεις. Οι ευρωπαίοι αναλυτές προειδοποιούν ότι οι φαρμακευτικές εξαγωγές της ΕΕ είναι ακόμα στο στόχαστρο αμερικανικών ερευνών, αφήνοντας αβέβαιο το μέλλον των δασμών 50% στον χάλυβα.

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΑΙΚΤΕΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

Ο Υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Χάουαρντ Λάτνικ, έχει δηλώσει ότι σκοπεύει να αναμοχλεύσει παλιά παράπονα, ιδιαίτερα γύρω από τη ρύθμιση της ψηφιακής οικονομίας και μεγάλες εταιρείες όπως η Meta στην ΕΕ. Αυτή η προοπτική επιτείνει την ανησυχία για την πραγματική φύση των διαπραγματεύσεων.

Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ

Η προσπάθεια παρουσίασης της συμφωνίας ως του «μικρότερου κακού» δεν πείθει τους Ευρωπαίους. Η συνειδητοποίηση ότι ο αμερικανικός προστατευτισμός πλήττει και τις ΗΠΑ, χωρίς να ενισχύει την ΕΕ ως αντίβαρο, έχει προκαλέσει έντονες αντιπαραθέσεις.

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΩΝ ΗΠΑ

Η εξάρτηση της Ευρώπης από την αμερικανική στρατιωτική ισχύ και την τεχνολογία επιτρέπει στον Τραμπ να εκβιάζει χωρίς συνέπειες – κάτι που φάνηκε και στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, όταν ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας, Μαρκ Ρούτε, τον αποκάλεσε ειρωνικά «πατέρα».

Η ΠΙΕΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΙΝΑ

Εν τω μεταξύ, το άλλο μέτωπο του ευρωπαϊκού εμπορικού πολέμου με την Κίνα επιδεινώνεται. Η Κίνα, με την αύξηση της παρουσίας της στην αγορά ηλεκτρικών οχημάτων, στρέφεται πλέον μαζικά προς τα δικά της προϊόντα, εγκαταλείποντας τις ευρωπαϊκές premium μάρκες.

ΟΙ ΠΑΡΕΝΕΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΙΝΑ

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Brad Setser από το Council on Foreign Relations, οι εξαγωγές της ΕΕ προς την Κίνα έχουν μειωθεί κατά μισή ποσοστιαία μονάδα του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, ενώ οι εισαγωγές από την Κίνα αυξάνονται. Με όπλο τα σπάνια μέταλλα και την εξαγωγική δυναμική, η Κίνα οδηγεί την Ευρώπη σε έναν ακόμη ασύμμετρο εμπορικό πόλεμο.

ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΟΥ «ΑΙΩΝΑ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗΣ»

Ο όρος “αιώνας ταπείνωσης”, δανεισμένος από την κινεζική ιστορία της αποικιοκρατίας, επιστρέφει στον ευρωπαϊκό δημόσιο λόγο. Ευρωπαίοι διανοούμενοι και ηγετικά στελέχη προειδοποιούν για τον κίνδυνο αποπροσανατολισμού της Ευρώπης από τη δική της αδράνεια.

Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ

Ο οικονομολόγος Carl Benedikt Frey στο βιβλίο του “How Progress Ends” παραλληλίζει την Ευρώπη με τη δυναστεία των Τσινγκ στην Κίνα, η οποία κατέρρευσε λόγω τεχνολογικής αδράνειας και θεσμικής αυτοϊκανοποίησης. Η ενιαία αγορά της ΕΕ έχει αποδειχθεί αποτελεσματική για τα βιομηχανικά αγαθά, αλλά η κεφαλαιαγορά παραμένει κατακερματισμένη.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Η Ευρώπη είναι παγιδευμένη σε μια παγίδα μέσης τεχνολογικής ισχύος, όπως είχε προειδοποιήσει και ο Μάριο Ντράγκι. Τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη;

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Sander Tordoir, η ΕΕ πρέπει να κινηθεί αποφασιστικά σε τρία μέτωπα:

1. Συντονισμένη βιομηχανική πολιτική για την αντίκρουση των επιδοτήσεων και στρατηγικών προστασίας από ΗΠΑ και Κίνα.
2. Εκμετάλλευση των μεγάλων επιχειρήσεων ως εφαλτήριο για νέες τεχνολογίες και καινοτομία.
3. Αναθεώρηση της πολιτικής ανταγωνισμού για να αποφευχθεί η παγίδευση μεταξύ κρατικού καπιταλισμού και ιδιωτικοκεντρικού μοντέλου.

Η ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

Η τελευταία εμπορική ήττα μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία, εφόσον οι ευρωπαϊκές ελίτ αφυπνιστούν και αναγνωρίσουν ότι το εμπόριο είναι πολιτική ισχύος, όχι απλώς πολιτική εμπορίου. Η εποχή της ταπείνωσης θα διαρκέσει, αλλά υπάρχει ακόμη χρόνος να μη γίνει… αιώνας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΣΚΕΨΕΙΣ

Η εμπορική συμφωνία ΗΠΑ-ΕΕ, αν και φαίνεται να προσφέρει μια προσωρινή ανακούφιση, αποκαλύπτει βαθύτερες προκλήσεις για την Ευρώπη. Η ανάγκη για στρατηγική προσαρμογή είναι επιτακτική. Η Ευρώπη πρέπει να βρει τον δρόμο της προς την ενίσχυση της κυριαρχίας της και την τεχνολογική αναβάθμιση, προτού η περίοδος ταπείνωσης εξελιχθεί σε μια μόνιμη κατάσταση. Στο χέρι της είναι να δράσει και να αποφύγει την ιστορική αυτή παγίδα.

Με πληροφορίες από Bloomberg